0
0
سید محمد موسوی – سردبیر – بیش از یک دهه است که گردشگری به بزرگترین صنعت جهان تبدیل شده است و از آن تاریخ به بعد هم دائماً در حال گسترش است . کشورهای زیادی توانسته اند در این صنعت چنان پیشرفت کنند که درآمدهای حاصل از آن بعنوان اولین منبع اقتصادی آنها تبدیل شود.
با گسترش صنعت توریست در سالیان اخیر شاهد رونق کسب و کار و درآمد و همچنین نشاط و سرزندگی در بین مناطق توریسم پذیر دنیا بوده ایم بطوری که رشد این صنعت به گونه ای بوده است که کشورهای کوچک غیر صنعتی مانند اسلواکی ، سنگاپور ، کاستاریکا و… به دلیل دارا بودن مناطق زیبا و توریسم پذیر خود توانسته اند درآمدی کسب کنند که میزان آن با درآمد ناخالص داخلی کشورهای صنعتی برابری کند.
مقایسه نمودار رشد در آمد کشورهای گردشگر پذیر در سالهای اخیر نشان می دهد که این صنعت در ۱۰ سال گذشته همواره رشدی صعودی و روبه بالا داشته و روبه افزایش بود تا اینکه در اوایل سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ به دلیل شیوع ویروس کرونا به یکباره پس از چندین سال رشد ، متوقف و سپس رو به نزول حرکت کرد .
با شیوع ویروس منحوس کرونا در سال گذشته و گسترش جنون آمیز آن در سرتاسر دنیا به یکباره چرخ رشد اقتصادی و توسعه جهان از حرکت باز ایستاد و اکثر مشاغل ، صنایع و کسب و کارهای مردم به رکودی باور نکردنی فرو رفت .
در این میان به جرعت می توان گفت صنعت توریسم بیش از تمامی کسب و کارهای جهان ضرر دید و در کنار آن ورزش بود که تعطیلی گسترده آن در سرتاسر جهان باعث شد که دو صنعت پولساز دنیا یعنی توریسم و ورزش بیشترین آسیب را از کرونا متحمل شوند.
المپیک را می توان نقطه تلاقی صنعت گردشگری و ورزش دانست ، جایی که صدها هزار نفر از سرتاسر جهان دریک منطقه جمع می شوند تا در کنار مردم آن مناطق ضمن تماشای مسابقات مختلف ورزشی از نزدیک ، به بازدید از اماکن دیدنی و تفریحی آن کشور با منطفه بپردازند. اما کرونا به یکباره این دو صنعت را در المپیک ۲۰۲۰ ژاپن زمین گیر کرد تا جایی که به دستور کمیته جهانی المپیک برای جلوگیری از شیوع این بیماری در بین ورزشکاران ، هواداران و گردشگران ورزشی برگزاری آن به تعویق افتد.
با قرار گرفتن ورزش و توریسم در کنار هم صنعتی به نام توریسم ورزشی به وجود آمده است که می تواند بسرعت تبدیل به مهمترین منبع درآمد کشورهای مختلف خصوصا کشورهای شود که منابع و پتانسیل های آن را در اختیار دارند ، در این مقاله کوتاه قصد داریم تا به بررسی توریسم ورزشی در استان کرمانشاه و معرفی پتانسیل های این استان برای رشد صنعت توریسم ورزشی در دوران پسا کرونا بپردازیم .
تعریف توریسم ورزشی :
ورزش یکی از فعالیت های مهم هنگام گردشگری است و گردشگری و مسافرت نیز با انواع گوناگون ورزش همراه است. با شنیدن اصطلاح گردشگری ورزشی، تمام حوادثی که توجه افراد را جلب می کنند، مثل بازی های المپیک، جام های جهانی و رقابت های منطقه ای و قاره ای به عنوان گردشگری ورزشی معرفی می شوند که امروزه به عنوان یکی از انواع گردشگری، بسیار مورد علاقه و استفاده مردم سراسر دنیا قرار گرفته است ، به نحوی که برگزاری رقابتهای مختلف ورزشی در سطوح جهانی، منطقه ای و ملی، به انگیزه ای بسیار قوی برای حضور و شرکت مردم در محل برگزاری این مسابقات تبدیل شده است و این خود دلیلی موجه برای اقدام دولت ها به برنامه ریزی های جامع و کلان، برای ساخت تاسیسات زیربنایی و روبنایی در کشور خود برای توسعه این صنعت بشمار می رود . به همین دلیل گردشگری ورزشی به عنوان یک صنعت رقابتی که آثار اقتصادی فراوانی دارد، می تواند نقش بسیاری در توسعه اقتصادی بهمراه داشته باشد زیرا این صنعت شامل فواید اقتصادی و فواید فرهنگی و اجتماعی فراوانی است.
مشارکت در حرکت های مختلف ورزشی فعال و یا غیرفعال و طریق سازماندهی عوامل اقتصادی- تجارتی از کشور مبدأ به کشور مقصد و سفرهای پیش آمده در این میان را توریسم ورزشی می نامند.
توریست ورزشی نیز شخصی است که توسط یک تور ورزشی از رشته ورزشی مورد دلخواه خود به عنوان تماشاچی همانند بازی های آسیایی، جهانی، بازی های المپیک و یا بازی های ویژه بانوان بازدید نمایند و یا تمایل دارند در رویدادهای ورزشی مشارکت نمایند.
توریست های ورزشی می توانند براساس اهداف ورزشی به ۳ طبقه تقسیم شوند:
الف) مشارکت کنندگان در رویداها (ورزشکاران)
ب) تماشاچیان ورزشی
ج) عاشقان رشته های مختلف ورزشی
که حضور هر سه این اجزا در کنار هم باعث رقم خوردن رویداد بزرگی بنام مسابقات ورزشی می شود که با مزایای اقتصادی و فرهنگی خیره کننده ای همراه است
رشد صنعت گردشگری در جهان به گونه ای سیر صعودی در پیش گرفته است که حتی کشوری مانند عربستان را با وجود اینکه اولین صادره کننده نفت در دنیا و یکی از ثروتمندترین کشورها به حساب می آید را وسوسه کرده است و به این نتیجه رسیده است که درآمد حاصل از فروش نفت نمی تواند تضمینی برای ادامه حیات این کشور بیابانی ، در آینده باشد و باوجود اینکه بجز شهرهای مذهبی مکه و مدینه که آنهم فقط پذیرایی مسلمانان است ، تقریباً خالی از عوامل جذب توریست و گردشگر خارجی می باشد بنابراین مسئولان این کشور با سرمایه گذاری بر روی صنعت توریسم می توانند به آینده امیدوار باشند به همین دلیل است که آنها در حال گسترش طرحی هستند که یکی از شهرهای ساحلی خود را با سرمایه گذاری میلیاردها دلار و ساخت یک شهر توریستی و ورزشی تا سال ۲۰۳۰ به قطب گردشگری خاورمیانه و حتی جهان تبدیل کنند. علاوه بر این خرید و مالکیت باشگاههای بزرگ دنیا نمونه دیگری از سرمایه گزاری شیوخ ثروتمند عرب بر روی ورزش و به تبع آن گردشگری ورزشی است .
این در حالی است که کشور ما با وجود سرمایه های غنی تاریخی ، فرهنگی ، طبیعی و ورزشی در زمینه جذب گردشگر نه تنها خوب عمل نکرده است بلکه دارد از غافله هم عقب می ماند و رقابت را به کشورهای همسایه می بازد به نحوی که ایران را که همواره یکی از پیشتازان مسابقات معتبر آسیایی ورزشی بوده است سالهاست نتوانسته است میزبانی رویداد بزرگ ورزشی را بدست بیاورد .
هرچند در سالهای اخیر با اجرای برجام گشایش های در این زمینه صورت گرفته است و نگاه گردشگران به ایران بازتر شده اس اما بسیار ناکافی است و اگر چاره ای اندیشیده نشود همین تعداد گردشگری هم که به کشور وارد می شوند به سوی کشورهای همسایه کشیده خواهند شد.
با نگاه به سرمایه گذاری کشورهای حاشیه خلیج فارس بر روی گردشگری ورزشی به این نتیجه می رسیم که آنها بسیار موفق عمل کرده اند و شاهد برگزاری رخدادهای هیجان انگیز ورزشی نظیر برگزاری بازیهای آسیایی ، تورهای مهم و بین المللی تنیس ، مسابقات اتومبیلرانی رالی و فرمول یک ورزشهای آبی و … بوده اند و این سرمایه گذاری ها تا جایی پیش رفته است که حتی کشور کوچکی مانند قطر هم میزبان برگزاری بزرگترین رخداد فوتبالی جهان یعنی مسابقات جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۲۲ خواهد بود و در سالهای گذشته نیز جام ملتهای آسیا در رشته فوتبال و المپیک آسیایی را نیز میزبان بوده است و به بهترین نحو ممکن برگزار کرده است .
هدف نگارنده از نام بردن از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و مقایسه رشد آنها در صنعت گردشگری خصوصاً گردشگری ورزشی آنها با کشور ایران ، این است که در واقع این کشورها بجز منابع نفتی و گازی تقریباً هیچگونه منبع دیگری از لحاظ طبیعی و باستانی در اختیار ندارند و این درحالی است که ایران علاوه بر منابع غنی نفت و گاز که می تواند بخشی از درآمدهای حاصل از آن در بخش زیر ساختهای گردشگری سرمایه گذاری شود، با توجه به پیشینه تاریخی و موقعیت جغرافیایی ممتاز در منطقه و بهره مندی از آبهای بین المللی نظیر سواحل خلیج فارس و دریای خزر و کوههای سربه فلک کشیده و جنگلهای سرسبز و همچنین صحراهاو مناطق بکر و دست نخورده ، می تواند به قطب گردشگری ورزشی در جهان تبدیل شود و این امر مستلزم برنامه ریزی درست و تعامل سازنده با جهان و اتحادیه ها و فدراسیون‌های ورزشی است .
در این بین استان کرمانشاه با توجه به موقعیت و شرایط استثنایی جغرافیای و طبیعی که دارد می تواند به یکی از مهمترین مناطق توریستی ورزشی کشور تبدیل گردد و هرساله شاهد برگزاری رخدادهای ورزشی بیشماری باشد که به نوعی با طبیعت زیبای کرمانشاه گره خورده باشند .
با توجه به منابع موجود در استان می توان راه را برای توسعه این صنعت گشود و همچنین با توجه به رشد جمعیت برای غنی سازی اوقات فراغت بانوان و خانواده ها، برنامه ریزی های بسیار انجام داد زیرا جاذبه های طبیعی کرمانشاه از جمله کوههای مرتفع ، رودخانه های خروشان مرزی و دیگر امتیازات طبیعی و ورزشی بی شماری که دارد قادر است برای جذب گردشگران ورزشی مطرح باشد.
در این میان آنچه که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، معرفی این جاذبه های ورزشی به ورزشکاران و علاقمندان به گردشگری ورزشی هم در داخل و هم خارج کشور است که این مهم امکان پذیر نیست مگر با مشارکت و همکاری کلیه نهادهای ذیربط از جمله اداره ورزش و جوانان ، اداره میراث فرهنگی و گردشگری ، استانداری ، سازمان های مردم نهاد و رسانه ها.. که باید بصورت حرفه ای وارد این مقوله شوند و با همکاری با سازمانهای دخیل در این امر و همچنین آژانس های مسافرتی و صدا و سیما سبب ارتقا و رشد این صنعت پر در آمد باشند .
جاذبه های گردشگری بی شمار کرمانشاه که به گواهی بسیاری از کارشناسان آن را در ردیف استانهای برتر کشور قرار داده است می تواند با برگزاری تورنمنت های رده بالای جهانی کارکرد بسیار مؤثری در شناخته شدن هر چه بیشتر این جاذبه ها داشته باشد . خوشبختانه در سالهای اخیر با میزبانی مسابقات بین المللی صخره نوردی در کنار آثار جهانی بیستون ، برگزاری جام جهانی کشتی در کرمانشاه و در جوار آثٍار باستانی طاقبستان و عملکرد خوب مدیران ورزشی استان در توسعه زیر ساخت های ورزشی خصوصا در مناطق اورامانات ، در این زمینه تا حدودی جرقه های این کار زده شده است که در ماههای گذشته نیز برگزاری مسابقات کشوری پارگلایدر سواری بر فراز سایت پروازی ویس قرنی نیز نمونه ای دیگر از تواناییهای استان در زمینه جذب ورزشکاران و دوستداران ورزشهای تفریحی بود .
قاعدتاً استان کرمانشاه در مورد توریسم ورزشی، امکانات زیادی به شکل طبیعی در اختیار دارد. شاید هنگامی که از توریست ورزشی صحبت می کنیم بسیاری ذهن خود را به سمت ورزش اسکی ، ورزشهای زمستانی و ورزشهای آبی و دریایی ببرند که با توجه به شرایط آب و هوایی کرمانشاه ، این استان در این زمینه حرفی برای گفتن ندارد ولی باید به این نکته اشاره کرد جاذبه های بسیار زیاد دیگری از جمله صخره نوردی در کوههای بیستون ، قایقرانی در آب های خروشان رودخانه های استان از جمله سیروان ، غارنوردی در بزرگترین غار عمودی جهان یعنی غار پرآو ، قایقرانی و لذت بردن از غار قوری قلعه ، پیاده روی و ورزشهای اسقامتی در ارتفاعات طاقبستان و طبیعت گردی ، دوچرخه سواری و اسب سواری در دامنه کوههای زاگرس و جنگل های بلوط و حتی فعالیت تفریحی ورزشی ماهیگیری در کنار سراب های بیشمار استان و … گزینه های بسیار جذابی هستند که با معرفی این مناطق هر گردشگر ورزشی را برای بازدید از این مناطق وسوسه خواهد کرد .
این ها همه فرصت های خوبی در اختیار می گذارند که در فصول مختلف از این پتانسیل ها بهره های بیشتری گرفته شود.
در زمینه برگزاری اردوهای ورزشی هم استان کرمانشاه می تواند به یکی از مناطق نمونه در این زمینه تبدیل شود و از آنجایی که بسیاری از تیم های ورزشی مانند تیم های فوتبال، اردوهای خودشان را در فصول مختلف در مناطق خوش آب و هوا و دارای امکانات خوب برگزار می کنندد، کرمانشاه به دلیل تنوع آب و هوایی چهار فصلی که دارد می تواند این امکان را در اختیار بسیاری از تیم های استانی ،ملی و حتی آسیایی و اروپایی قرار دهد تا آنها بتوانند اردوهایشان را در کرمانشاه برگزار کنند. مشروط بر این که از نظر زیرساخت ها ، سرمایه گذاری های مناسب صورت بگیرد و به نوعی زمینه جذب این تیم ها فراهم شود.
حال که استان کرمانشاه از لحاظ طبیعی بسیاری از شرایط جذب گردشگران ورزشی را در اختیار دارد باید مسولان استانی زیر ساخت ها و امکانات متنوع دخیل در این زمینه از جمله هتل ها ، رستوران ، سالن های ورزشی مناسب در مناطق گردشگری ، حمل و نقل ، امنیت و رفاه را برای ورزشکاران و گردشگران ایجاد نمایند ،و از طرف دیگر رسانه ها و رسانه ملی هم می توانند با تولید برنامه های تبلیغاتی و محتواهای مرتبط رسانه ای در جهت معرفی این اماکن در این امر سهم بسزایی داشته باشد.
مهمترین بخش همکاری برای توسعه توریسم ورزشی باید بین اداره ورزش و جوانان استان کرمانشاه به عنوان متولی امر ورزش و اداره میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان مسئول بخش گردشگری استان ، انجام گیرد تا شاهد رشد صنعت گردشگری خصوصا گردشگری ورزشی در استان و اشتغالزایی برای جوانان کرمانشاه باشیم زیرا صنعت گردشگری می تواند جایگزین بسیار مناسبی برای ضعف اقتصادی و صنعتی در استان باشد.
علاوه بر موراد ذکر شده ، اداره ورزش و جوانان استان کرمانشاه می تواند با همکاری ادارات مختلف استان و استفاده از نظرات کارشناسان و رسان های تخصصی ، کمیته ای را به همین نام ایجاد کند و با شناسایی و معرفی مناطق مهم گردشگری ورزشی در این زمینه پیش قدم باشد و برای دیگر استانها نیز الگوی مناسبی ایجاد کند.
مردم ، دست اندرکاران ، صاحبان قلم ، اصحاب رسانه و مسئولین استان باید در این زمینه تلاش کنند تا پتانسیل های بی نظیر و بالقوه کرمانشاه در زمینه گردشگری بالفعل گردد که در این بین نقش مسئولان ذیربط در جذب منابع مالی برای توسعه زیر ساخت های این صنعت بسیار حائز اهمیت است و باید به این واقعیت هم اشاره کرد که شاید ساخت و توسعه زیر ساختها نظیر هتل ها ، کمپ ها ، ورزشگاهها و… ممکن است که چندین سال طول بکشد اما همین که جذب منابع مالی ، شناسایی مناطق مورد نظر و اطلاع رسانی آن استارت زده شود یک گام بسیار بلند در زمینه عملی کردن این ایده خواهد بود .
از آنچه در این نوشته به آن اشاره شد می توان اینچنین نتیجه گرفت که استان کرمانشاه منابع اولیه برای تبدیل شدن به قطب توریسم ورزشی کشور را دارا است و همین ظرفیت ها می تواند در کنار پیگیری و مسوولیت پذیری بیشتر مسولان استان و همچنین شرکت های گردشگری و عموم ورزشکاران و مردم کرمانشاه را به قطب گردشگری خصوصا در زمینه گردشگری ورزشی تبدیل کند و باید امیدوار بود با پایان پاندمی کرونا در جهان و از بین رفتن این بیماری صنعت گردشگری دوباره به روزهای پر رونق خود برگردد زیرا قرنطینه و تاثیرات منفی و روانی بیماری کرونا مردم جهان را با چالش جدی مواجه کرده است و این مسافرت ،گردش و تفریح است که می تواند روح تازه ای در کالبد مردم دنیا بدمد
در نتیجه می توان گفت استان کرمانشاه با توجه به پتانسیل های بی نظیر تاریخی ، طبیعی و فرهنگی در زمینه گردشگری و جذب توریست یکی از بهترین مناطق ایران بحساب می آید و در زمینه تبدیل کرمانشاه به منطقه نمونه گردشگری کشور در پسا کرونا همراهی مسولان ارشد ، ورزش و گردشگری استان و همچنین رسانه ها و مردم می تواند کرمانشاه را در سالهای آینده به قطب گردشگری ورزشی در کشور و حتی در خاورمیانه تبدیل کند .
نگارنده : سید محمد موسوی – سردبیر جام ورزش
Average Rating